Stilton không đơn thuần là một loại phô mai, mà còn là biểu tượng văn hóa ẩm thực của Vương quốc Anh. Được sản xuất thủ công với tiêu chuẩn nghiêm ngặt và sở hữu chứng nhận PDO (Protected Designation of Origin), Stilton là niềm tự hào trong làng phô mai thế giới. Từ Blue Stilton cho đến White Stilton, mỗi loại mang một cá tính riêng biệt, thể hiện sự phong phú trong di sản ẩm thực Anh.
Từ Thế Kỷ 18 Đến Sản Phẩm Quốc Gia
Theo sử sách, Stilton lần đầu tiên được nhắc đến vào khoảng năm 1720 bởi một chủ quán trọ tên là Cooper Thornhill ở làng Stilton, Cambridgeshire. Tuy nhiên, phô mai này không được sản xuất tại làng Stilton, mà ở ba hạt: Derbyshire, Leicestershire và Nottinghamshire.
Đến năm 1996, Stilton chính thức được công nhận PDO bởi Liên minh châu Âu – nghĩa là chỉ phô mai sản xuất trong 3 hạt nói trên và theo đúng phương pháp truyền thống mới được phép mang tên “Stilton”.
Hiện nay, chỉ có 6 nhà sản xuất Stilton được cấp phép tại Anh, trong đó nổi bật là Colston Bassett, Cropwell Bishop, và Long Clawson. Mỗi năm, họ sản xuất hơn 1 triệu bánh Stilton, trong đó 80% là Blue Stilton.
Phân Loại Phô Mai Stilton
1. Blue Stilton – Vị Đậm, Đặc Trưng Với Vân Mốc Xanh
- Màu kem nhạt với các vệt mốc xanh lục lam (Penicillium roqueforti)
- Kết cấu mềm, ẩm, dễ tan trong miệng
- Hương vị đậm, hơi mặn và có hậu vị giống hạt dẻ
- Ủ tối thiểu 9 tuần
2. White Stilton – Nhẹ Nhàng Và Linh Hoạt Trong Chế Biến
- Không có mốc xanh, vị dịu hơn
- Thường được kết hợp với trái cây (mơ, nam việt quất, chanh dây…)
- Phù hợp với món tráng miệng, bánh, salad
- Ủ ngắn hơn, khoảng 4–6 tuần
Tiêu Chuẩn Sản Xuất Phô Mai Stilton
Để được công nhận là Stilton, phô mai phải tuân thủ quy trình nghiêm ngặt:
- Làm từ sữa bò tiệt trùng từ ba vùng PDO
- Không ép (non-pressed), để tự kết khối
- Hình trụ đều, trọng lượng 7–9kg
- Ủ ít nhất 9 tuần (Blue), 4 tuần (White)
- Không nhuộm màu nhân tạo
Mỗi bánh Stilton được đục lỗ ở tuần thứ 5 để đưa oxy vào, giúp phát triển mốc xanh từ bên trong thay vì phủ ngoài như các loại blue cheese khác.
Giá Trị Dinh Dưỡng Và Lợi Ích Sức Khỏe Của Phô Mai Stilton
Phân Tích Dinh Dưỡng Blue Stilton (100g)
- Năng lượng: 412 kcal
- Chất béo: 35g (trong đó 23g chất béo bão hòa)
- Protein: 21g
- Canxi: 710mg (~71% RDA)
- Vitamin B12, A, K, D dồi dào
Theo nghiên cứu từ NCBI 2021, phô mai lên men như Stilton có thể giúp hỗ trợ sức khỏe đường ruột, tăng cường vi sinh vật có lợi và giảm nguy cơ viêm mãn tính nếu dùng điều độ.
Phô Mai Stilton Trong Ẩm Thực – Từ Truyền Thống Đến Hiện Đại
1. Blue Stilton
- Ăn kèm lê, táo, bánh quy mặn
- Làm sốt cho bít tết, burger hoặc pasta
- Kết hợp rượu vang: Port, Sauternes, hoặc Sherry ngọt
2. White Stilton
- Làm bánh cheesecake hoặc tart trái cây
- Trộn salad (với hạt óc chó, rau rocket)
- Kết hợp rượu vang trắng khô hoặc Moscato
Xuất Khẩu Và Tầm Ảnh Hưởng Quốc Tế
Theo số liệu từ Stilton Cheese Makers Association:
- 70% sản lượng tiêu thụ nội địa Anh
- 30% xuất khẩu sang Mỹ, Úc, Canada, Trung Đông
- Mỗi năm có hơn 1 triệu bánh Stilton được tiêu thụ
Phô Mai Stilton Và Văn Hóa Anh Quốc
Stilton là món không thể thiếu trong dịp Giáng sinh, lễ hội hoặc các buổi tiệc trà sang trọng. Nó còn xuất hiện trong cả văn học (tác phẩm của Dickens) và phim ảnh (Wallace & Gromit).
Các nhà hàng sao Michelin như The Fat Duck (Heston Blumenthal) đã từng đưa Stilton vào thực đơn như một điểm nhấn ẩm thực cao cấp.
Cách Bảo Quản Phô Mai Stilton
- Giữ trong giấy bạc hoặc hộp kín, tránh tiếp xúc không khí
- Bảo quản ngăn mát: 4–8°C
- Dùng trong vòng 2 tuần sau khi mở
- Không nên đông lạnh Blue Stilton, nhưng có thể với White Stilton dạng trái cây
Stilton là viên ngọc quý của nền ẩm thực Anh Quốc. Dù bạn là người yêu vị mạnh mẽ của Blue Stilton hay yêu sự thanh nhẹ của White Stilton, đây vẫn là lựa chọn tuyệt vời để khám phá chiều sâu của thế giới phô mai. Với lịch sử lâu đời, phương pháp sản xuất chuẩn mực và hương vị đa dạng, Stilton xứng đáng có mặt trong mọi bàn tiệc, từ bình dân đến đẳng cấp.
Khám Phá Các Nguyên Liệu Cao Cấp Từ Đối Tác Của Chúng Tôi Tại: “2redfood.com”
Hoặc inbox trực tiếp Zalo Huỳnh Huy Hoà 08 67 67 66 53
© fooddaily.vn Trang Tin Tức về Ẩm Thực & Văn Hóa Xu Hướng Ẩm Thực Mới Nhất.
Tổng hợp & Writing: Huỳnh Huy Hoà