Khám Phá Thử Ẩm Thực Iran Và Israel: Ngoài Xung Đột Là Một Hành Trình Vị Giác Kỳ Diệu

Giữa những dòng tin tức ngồn ngộn về căng thẳng, chiến sự và xung đột tôn giáo, thật dễ để quên rằng bên kia những hàng rào chính trị là những con người bình thường – họ vẫn nấu ăn, ăn uống và sống cùng nhau dưới một bầu trời Địa Trung Hải rực nắng. Và nếu có một ngôn ngữ chung mà mọi quốc tịch đều hiểu – thì đó chính là ẩm thực.

Ẩm Thực Iran – Câu Chuyện Của Nghìn Năm Văn Hiến

Iran, hay còn gọi là Ba Tư cổ đại, là một trong những nền văn minh lâu đời nhất thế giới – điều này thể hiện rõ qua nền ẩm thực phong phú và tinh tế. Mỗi món ăn ở đây như một khúc nhạc thơ, hòa quyện giữa nghệ thuật, y học cổ truyền và triết lý sống.

Gia Vị Là Linh Hồn Của Món Ăn

Người Iran xem việc nêm nếm như một nghi lễ thiêng liêng, sử dụng các loại gia vị quý giá như nghệ tây (saffron), bạch đậu khấu, quế, thì là và quả lựu khô. Món Chelo Kebab – cơm và thịt nướng – được xem là món quốc dân, thường ăn kèm với cơm tẻ mềm nấu từ gạo basmati và một miếng bơ tan chảy vàng óng.

Fesenjan, món hầm làm từ quả óc chó xay nhuyễn, nước lựu và thịt vịt hoặc gà, là biểu tượng của sự tinh tế, cân bằng giữa vị chua, ngọt, béo và thơm.

Bữa Ăn Là Cuộc Giao Lưu Văn Hóa

Người Iran coi bữa ăn là thời khắc gắn kết gia đình và bạn bè. Họ ăn chậm, trò chuyện nhiều, và xem đồ ăn như lời mời gọi yêu thương. Món Ash Reshteh – súp đậu và mì thảo mộc – thường được nấu trong dịp lễ Tết, dâng cúng tổ tiên và chia sẻ với hàng xóm thân thiết.

Những Món Ăn Truyền Thống Nổi Bật Của Iran

• Dizi (Abgoosht): Món hầm truyền thống làm từ thịt cừu, đậu, khoai tây và cà chua, nấu chậm trong nồi đất tạo hương vị đậm đà.
• Kebab Koobideh: Thịt cừu hoặc bò xay nhuyễn trộn hành tây, nướng than, ăn kèm cơm và cà chua nướng.
• Zereshk Polo Morgh: Cơm basmati trộn nghệ tây, barberry đỏ chua ngọt, ăn cùng thịt gà mềm mọng.
• Ghormeh Sabzi: Món hầm rau thơm, đậu tây và thịt cừu, có vị chua nhẹ từ chanh khô, ăn cùng cơm trắng.
• Khoresht Gheimeh: Hầm thịt bò với đậu lăng vàng, cà chua và chanh khô, ăn kèm cơm trắng và khoai tây chiên giòn.
• Gheyme Nesar: Cơm truyền thống Qazvin với thịt cừu, dâu barberry, hạt phỉ và vỏ cam, thường dùng trong lễ hội và đám cưới.
• Joojeh Kebab: Gà nướng ướp nghệ tây, sữa chua và hành tây, thường ăn cùng cơm hoặc bánh mì.
• Kashke Bademjan: Món cà tím hun khói kết hợp với sữa chua lên men Kashk, ăn kèm bánh mì Lavash.

Ẩm Thực Israel – Sự Giao Thoa Của Di Dân Và Biển Cả

Ẩm thực Israel là bức tranh khảm sống động từ hàng trăm mảnh ghép di cư: châu Âu, Bắc Phi, Trung Đông và cộng đồng Do Thái toàn cầu. Mỗi món ăn chứa đựng ký ức và góc quê hương bị bỏ lại phía sau.

Ẩm Thực Chay Và Tươi Sống

Khí hậu Địa Trung Hải giúp người Israel yêu thích rau củ tươi ngon. Món Sabich – bánh mì pita kẹp cà tím chiên, trứng luộc, sốt tahini và dưa chua – là món ăn đường phố phổ biến. Shakshuka, trứng chần trong sốt cà chua cay, là lựa chọn sáng và tối nhẹ nhàng.

Falafel – viên đậu xanh chiên giòn, ăn cùng bánh pita và salad – đã trở thành biểu tượng ẩm thực đường phố khắp Israel.

Ẩm Thực Kosher – Ăn Là Hình Thức Thờ Phượng

Người Israel theo đạo Do Thái tuân thủ luật kosher nghiêm ngặt về nguồn gốc và cách chế biến, như không ăn thịt cùng sữa, không dùng hải sản vỏ cứng. Điều này tạo nên nét đặc trưng tâm linh và đạo đức trong ẩm thực.

Những Món Ăn Truyền Thống Nổi Tiếng Của Israel

• Falafel: Viên đậu xanh chiên giòn, thường ăn kèm bánh pita và rau củ tươi.
• Shakshuka: Trứng chần trong sốt cà chua cay, món ăn sáng phổ biến.
• Sabich: Bánh mì pita kẹp cà tím chiên, trứng luộc, sốt tahini và dưa chua.
• Hummus: Sốt đậu gà nghiền mịn, ăn kèm bánh pita hoặc rau củ.
• Challah: Bánh mì ngọt truyền thống dùng trong các dịp lễ Do Thái.
• Matbucha: Sốt cà chua và ớt ngọt, thường dùng làm salad hoặc món ăn kèm.
• Jachnun: Bánh mì cuộn nướng chậm, thường ăn vào sáng sớm ngày Sabbath.
• Gefilte Fish: Món cá viên truyền thống trong các dịp lễ tôn giáo.

Điểm Giao Thoa Và Sự Kết Nối Qua Ẩm Thực

Mặc dù có nhiều khác biệt về văn hóa và chính trị, ẩm thực Iran và Israel lại có nhiều điểm chung đặc biệt. Cả hai đều sử dụng nghệ tây, quả lựu, đậu xanh, cà tím, bánh mì pita, sốt yogurt và đặc biệt là văn hóa ăn chung – chia sẻ khay lớn trên bàn ăn.

Trong mùi thơm của món Ghormeh Sabzi (hầm rau thơm Iran) hay Hummus béo ngậy (của Israel, Lebanon, Palestine…), ta thấy rằng mọi nền văn hóa đều có thể gặp nhau trong một chiếc thìa – miễn là lòng người rộng mở.

Ẩm Thực – Cây Cầu Hòa Bình Vị Ngon Không Có Biên Giới

Ẩm thực không chỉ là thức ăn mà còn là câu chuyện, là cầu nối giữa các nền văn hóa. Một bữa ăn có thể mở ra cuộc đối thoại sâu sắc hơn cả những bản thỏa thuận chính trị. Nếu bạn yêu thích khám phá, hãy thử nấu một món Iran hoặc thưởng thức món Israel tại nhà hàng Trung Đông gần bạn. Hãy để vị giác dẫn lối, vượt qua mọi ranh giới và định kiến.

Ẩm thực Iran và Israel là hai chương trong cùng một cuốn sách viết bằng gia vị, lửa bếp, tình yêu và ký ức. Hãy thưởng thức chúng bằng đôi tay cầm đũa, nĩa hay đơn giản là bằng trái tim đói khát sự cảm thông. Bởi ngoài chiến sự và chính trị, còn đó một vùng đất rộng lớn mà hương thơm bánh mì nướng và nước hầm cay nồng vẫn đang vẽ nên bản đồ nhân loại – bằng tình yêu và vị ngon.