1. Parmesan (Parmigiano-Reggiano)
Nguồn gốc: Vùng Emilia-Romagna, miền Bắc nước Ý.
Đặc điểm:
- Làm từ sữa bò, ủ tối thiểu 12 tháng, có loại lên đến 36 tháng.
- Kết cấu cứng, giòn, màu vàng nhạt.
- Vị đậm đà, béo ngậy, hơi mặn và có chút vị hạt.
Cách thưởng thức:
- Rắc lên mì Ý, risotto, pizza.
- Ăn kèm trái cây như lê, táo, hoặc mật ong.
- Dùng trong súp hoặc salad.
Fun fact: Parmesan được mệnh danh là “Vua của các loại phô mai” và được bảo hộ chỉ dẫn địa lý (PDO).
2. Mozzarella
Nguồn gốc: Miền Nam nước Ý, đặc biệt là vùng Campania.
Đặc điểm:
- Truyền thống làm từ sữa trâu nước (buffalo milk), nhưng ngày nay cũng có loại làm từ sữa bò.
- Kết cấu mềm, dai, có khả năng kéo sợi đặc trưng.
- Vị nhẹ, kem và hơi ngọt.
Cách thưởng thức:
- Dùng trong pizza, salad Caprese (với cà chua, húng quế và dầu ô liu).
- Ăn kèm với trái cây tươi hoặc dùng làm nhân bánh.
Fun fact: Mozzarella di Bufala Campana là loại mozzarella truyền thống được bảo hộ PDO.
3. Ricotta
Nguồn gốc: Toàn nước Ý, nhưng phổ biến nhất ở Sicily và Lombardy.
Đặc điểm:
- Làm từ váng sữa (whey) còn sót lại sau khi làm các loại phô mai khác.
- Kết cấu mềm, mịn, vị nhẹ, béo và hơi ngọt.
Cách thưởng thức:
- Dùng làm nhân bánh ravioli, lasagna, hoặc cannoli.
- Kết hợp với mật ong và trái cây tươi để làm món tráng miệng.
Fun fact: Ricotta có nghĩa là “nấu lại” trong tiếng Ý, vì nó được làm từ váng sữa đun nóng.
4. Gorgonzola
Nguồn gốc: Vùng Lombardy và Piedmont, miền Bắc nước Ý.
Đặc điểm:
- Làm từ sữa bò, có gân xanh do vi khuẩn Penicillium.
- Kết cấu mềm, vị mặn, nồng và cay nhẹ.
Cách thưởng thức:
- Dùng trong salad, sốt, hoặc ăn kèm với thịt đỏ.
- Kết hợp với mật ong và quả óc chó để tạo hương vị độc đáo.
Fun fact: Gorgonzola được bảo hộ PDO và có hai loại: Dolce (ngọt) và Piccante (cay).
5. Pecorino
Nguồn gốc: Vùng Tuscany, Lazio, và Sardinia.
Đặc điểm:
- Làm từ sữa cừu, ủ từ 5 tháng đến vài năm.
- Kết cấu cứng, vị đậm đà, mặn và hơi cay.
Cách thưởng thức:
- Rắc lên mì Ý, đặc biệt là mì Carbonara.
- Ăn kèm với mật ong hoặc mứt trái cây.
Fun fact: Pecorino Romano là loại phô mai cổ nhất của Ý, có từ thời La Mã.
6. Burrata
Nguồn gốc: Vùng Puglia, miền Nam nước Ý.
Đặc điểm:
- Làm từ sữa bò, bên ngoài là lớp vỏ mozzarella, bên trong là hỗn hợp kem và sợi phô mai.
- Kết cấu mềm, vị béo ngậy và thơm ngon.
Cách thưởng thức:
- Ăn kèm với cà chua, húng quế và dầu ô liu.
- Dùng làm nhân bánh hoặc ăn trực tiếp.
Fun fact: Burrata có nghĩa là “bơ” trong tiếng Ý, vì độ béo ngậy của nó.
7. Taleggio
Nguồn gốc: Vùng Lombardy, miền Bắc nước Ý.
Đặc điểm:
- Làm từ sữa bò, có lớp vỏ mốc mềm.
- Kết cấu mềm, vị béo, ngậy và hơi chua.
Cách thưởng thức:
- Dùng trong món nướng, risotto, hoặc ăn kèm với bánh mì.
- Kết hợp với rượu vang đỏ để tăng hương vị.
Fun fact: Taleggio được ủ trong hang động để tạo hương vị đặc trưng.
8. Provolone
Nguồn gốc: Vùng Lombardy và Veneto, miền Bắc nước Ý.
Đặc điểm:
- Làm từ sữa bò, có dạng hình trụ hoặc quả lê.
- Kết cấu dai, vị từ nhẹ đến đậm đà tùy thời gian ủ.
Cách thưởng thức:
- Dùng trong bánh sandwich, pizza, hoặc ăn kèm với trái cây.
- Có thể hun khói để tăng hương vị.
Fun fact: Provolone được treo bằng dây thừng để ủ, tạo hình dáng độc đáo.
9. Asiago
Nguồn gốc: Vùng Veneto, miền Bắc nước Ý.
Đặc điểm:
- Làm từ sữa bò, có hai loại: Fresco (tươi) và Stagionato (ủ lâu).
- Kết cấu từ mềm đến cứng, vị từ nhẹ đến đậm đà.
Cách thưởng thức:
- Dùng trong món nướng, salad, hoặc ăn kèm với rượu vang.
- Kết hợp với mật ong và quả óc chó.
Fun fact: Asiago được đặt tên theo một thị trấn nhỏ ở vùng Veneto.
10. Mascarpone
Nguồn gốc: Vùng Lombardy, miền Bắc nước Ý.
Đặc điểm:
- Làm từ sữa bò và kem, có kết cấu mềm, mịn như kem.
- Vị béo ngậy và hơi ngọt.
Cách thưởng thức:
- Dùng làm nhân tiramisu, cheesecake, hoặc sốt mì Ý.
- Kết hợp với trái cây tươi để làm món tráng miệng.
Fun fact: Mascarpone là nguyên liệu không thể thiếu trong món tiramisu nổi tiếng.
Tổng hợp & Writing: Huỳnh Huy Hoà