Trên Trái Đất, việc ăn uống là điều hết sức bình thường – bạn có thể ngồi vào bàn, dùng dao nĩa, nhâm nhi súp nóng hổi hay thưởng thức mùi thơm từ một đĩa cơm nóng. Nhưng trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), mọi thứ hoàn toàn khác biệt. Không có trọng lực, không có tủ lạnh đúng nghĩa, không có bếp nấu – vậy làm sao phi hành gia ăn uống được trên không gian? Hãy cùng khám phá thế giới ẩm thực ngoài hành tinh này!
Không Trọng Lực Ảnh Hưởng Đến Cách Ăn Uống
Môi trường không trọng lực khiến mọi thứ quen thuộc trở nên “phi logic”. Đĩa thức ăn sẽ không thể đặt trên bàn – vì đồ ăn sẽ bay lơ lửng khắp nơi. Các chất lỏng như nước hay súp phải được đựng trong túi nhựa chuyên dụng và uống bằng ống hút có van một chiều để tránh tràn ra ngoài. Muỗng, nĩa thường có nam châm hoặc dây dính để giữ chặt vào khay, tránh việc bay lung tung khi không dùng đến.
Thực Phẩm Được Xử Lý Đặc Biệt
Đóng Gói Chân Không
Mỗi phần ăn của phi hành gia được đóng kín bằng túi chân không, giúp bảo quản trong thời gian dài và ngăn ngừa vi khuẩn. Bao bì có màu sắc hoặc mã số riêng để dễ nhận biết, đảm bảo đúng khẩu phần và không nhầm lẫn.
Làm Khô Đông (Freeze-Dried)
Phần lớn thức ăn được chế biến bằng công nghệ làm khô đông – thực phẩm được đông lạnh rồi hút ẩm. Phương pháp này giúp giữ lại giá trị dinh dưỡng, trọng lượng nhẹ và tiện lợi bảo quản. Khi ăn, phi hành gia chỉ cần thêm nước nóng hoặc lạnh để “hồi sinh” món ăn.
Nấu Chín Sẵn
Không có bếp gas trên không gian, vì vậy mọi thực phẩm đều được nấu chín hoàn toàn từ trước khi lên tàu. Một số món có thể hâm nóng bằng bộ gia nhiệt nhỏ trên ISS, nhưng không có chuyện “nấu tại chỗ” như trên Trái Đất.
Không Có Mùi Thơm Như Dưới Đất
Do môi trường vi trọng lực, chất lỏng trong cơ thể con người bị dồn lên vùng đầu, khiến mũi bị nghẹt nhẹ – giống như bị cảm cúm. Kết quả là khả năng cảm nhận mùi vị cũng giảm sút đáng kể. Để bù lại, phi hành gia thường chọn món ăn có vị đậm, cay nồng như tương ớt, mù tạt, nước tương hay wasabi để đánh thức vị giác.
Một Số Món Ăn “Huyền Thoại” Ngoài Vũ Trụ
Không gian không có nghĩa là thiếu hương vị. Một số món ăn được phi hành gia yêu thích và thường xuyên xuất hiện trên ISS:
- Bò Stroganoff, Pasta, Taco: những món ăn “Tây” quen thuộc được NASA chuẩn hóa cho không gian.
- Đậu phộng mật ong: món ăn vặt siêu tiện lợi và giàu năng lượng.
- Cà phê không gian: được đóng trong túi nhựa đặc biệt, uống bằng ống hút – vẫn đảm bảo bạn có thể bắt đầu ngày mới đúng điệu!
Có Thể Mang Đồ Ăn Quê Nhà Không?
Câu trả lời là: Có! Miễn là thực phẩm đó đáp ứng các tiêu chuẩn về vệ sinh, đóng gói và an toàn thực phẩm của NASA.
- Phi hành gia Nhật Bản đã mang mì ramen không gian do hãng Nissin phát triển riêng cho vũ trụ.
- Phi hành gia Hàn Quốc từng mang theo kimchi không mùi – một bước đột phá giúp lan tỏa ẩm thực truyền thống đến cả ngoài hành tinh.
Tương Lai: Trồng Rau Trong Không Gian?
Các nhà khoa học không ngừng nghiên cứu khả năng tự cung tự cấp thực phẩm trong các chuyến du hành dài ngày. Một số thí nghiệm quan trọng đã thành công:
- Năm 2015, các phi hành gia lần đầu ăn rau diếp xanh trồng trên trạm ISS.
- Hiện nay, rau xà lách, cải thìa, cà chua… đang được trồng trong các module sinh học khép kín.
Mục tiêu lâu dài là tạo ra hệ sinh thái khép kín để nuôi dưỡng con người trong các sứ mệnh khám phá xa hơn – như Sao Hỏa.
Ăn Uống Trong Không Gian Là Cả Một Nghệ Thuật
Từ cách chế biến, đóng gói cho đến cảm giác khi ăn – bữa ăn của phi hành gia là sự kết hợp hoàn hảo giữa công nghệ, khoa học và sự sáng tạo. Dù không có những món ăn thịnh soạn như trên Trái Đất, nhưng phi hành gia vẫn cố gắng giữ cho từng bữa ăn đầy đủ dưỡng chất, ngon miệng và mang theo hương vị quê hương.
Ẩm thực không gian không chỉ là chuyện dinh dưỡng – đó là cách kết nối con người với cảm xúc và văn hóa, ngay cả khi đang bay giữa các vì sao.
