1. Asafoetida – Bột Nhựa Cây Ferula
Xuất phát từ Afghanistan và Ấn Độ, asafoetida (hing) ban đầu có mùi… trứng thối khá mạnh. Nhưng một khi được phi trong dầu, nó tỏa ra hương hành-tỏi đặc trưng, cực kỳ hấp dẫn. Thường dùng cho cà ri lentil, đậu đen, trứng deviled, hoặc các món ăn chay vì nó giúp thay thế vị umami của thịt.
2. Galangal – Riềng Thái
Giống gừng nhưng mạnh và cay hơn, riềng là linh hồn của ẩm thực Thái Lan. Tom yum, cà ri đỏ, món bún nước kiểu Thái không thể thiếu vị thơm độc đáo này. Riềng còn được dùng ở Indonesia trong rendang, giúp món thịt kho trở nên đậm đà và thơm dai.
3. Garcinia Indica – Trái Kokum
Kokum là trái cây chua thanh được sấy khô, thường dùng trong món ăn miền Tây Ấn Độ. Nó thay thế me, giúp tạo vị chua dễ chịu cho món cà ri cá, dal nấu nước cốt dừa, hoặc nước giải khát kokum sharbat.
4. Wattleseed – Hạt Keo Úc
Loại hạt đặc trưng của thổ dân Úc này có vị giống cà phê pha với socola và hạt dẻ. Dùng làm bánh damper truyền thống, cà phê trộn, món nướng hoặc thêm vào ngũ cốc sáng. Đặc biệt giàu protein và có chỉ số đường huyết thấp.
5. Berbere – Hỗn Hợp Gia Vị Ethiopia
Berbere là gia vị đỏ rực đặc trưng của Ethiopia. Gồm ớt, tiêu, hồi, hạt me, gừng khô, đinh hương và nhiều thảo mộc khác. Dùng trong món thịt hầm Doro Wat hoặc lentil cay, mang lại vị cay ấm nồng, ngọt hậu và cực kỳ hấp dẫn.
6. Amchur – Bột Xoài Xanh
Làm từ xoài xanh phơi khô và xay mịn, amchur mang vị chua ngọt tự nhiên, rất phổ biến trong các món Ấn. Rắc lên salad, trộn vào chaat masala, bắp rang, bánh samosa hay nước sốt tamarind để tăng thêm độ đậm đà.
7. Dagad Phool – Hoa Đá
Là loại địa y đặc biệt, hoa đá có vị khói và cay nhẹ. Dùng chủ yếu trong Goda masala (Maharashtra) hoặc món gà Chettinad nổi tiếng. Khi nấu lâu, vị đắng biến mất và tạo chiều sâu đặc biệt cho món ăn.
8. Thảo Quả Đen – Black Cardamom
Thảo quả đen có vỏ dày, vị khói mạnh và cay ấm, khác biệt hẳn so với thảo quả xanh thơm mát. Dùng cho món hầm, biryani, ướp thịt nướng và làm nước sốt cay đậm kiểu Bắc Ấn.
9. Shichimi Togarashi – Bảy Gia Vị Nhật
Shichimi là sự kết hợp của ớt đỏ, tiêu sansho, vỏ quýt, rong biển, mè đen trắng… Vị cay, thơm, tươi mát và hơi chua dịu. Thường rắc lên mì udon, tempura, trứng luộc, bánh gạo hoặc cả… kem tươi!
10. Chanh Đen – Black Lime
Loại chanh phơi khô đặc trưng của ẩm thực Trung Đông. Vị chua đậm, hơi đắng và mùi rất sâu. Dùng trong món súp, thịt hầm kiểu Iran hoặc nghiền nát để rắc lên cá, cơm, salad rất đặc biệt.
11. Ớt Khô Mexico
Pasilla có vị mận khô, ancho ngọt dịu còn guajillo cay nồng và thơm. Ớt khô Mexico là linh hồn của món mole, taco, tamale, chili và nước sốt enchilada.
12. Mahlab – Nhân Hạt Anh Đào
Hạt nhỏ từ quả anh đào hoang, nghiền ra có hương cherry pha vanilla. Thường dùng trong bánh mì Hy Lạp, bánh quy Trung Đông, sữa trứng hoặc yogurt ngọt – cực kỳ thơm và lạ miệng.
13. Bột Worcestershire
Worcestershire dạng bột cô đặc hơn nước sốt, giúp tạo vị mặn ngọt umami nhanh chóng. Dùng làm rub khô ướp thịt, rắc lên snack, salad Caesar, khoai tây chiên, hoặc trộn vào nước chấm steak.
14. Khmeli Suneli – Hỗn Hợp Gia Vị Georgia
Được gọi là “cà ri của Caucasus”, gồm rau mùi, thì là, húng, tarragon, cỏ xạ hương… Dùng cho món súp đậm đà, ướp gà nướng, salad cà chua, hoặc thậm chí rắc lên bánh mì nướng bơ.
15. Tiêu Kampot – “Vàng Đen” Của Campuchia
Tiêu Kampot nổi tiếng với 3 loại: đỏ (mùi trái cây), đen (ngọt cay), trắng (thanh chanh). Mỗi hạt tiêu đều được thu hoạch thủ công và phơi nắng – được các đầu bếp Michelin săn lùng.
16. Filé Powder – Bột Lá Sassafras
Gia vị truyền thống của vùng Cajun – Creole Mỹ, làm từ lá sassafras non. Có vị chanh nhẹ, trái cây và làm sệt súp gumbo. Dùng thay đậu bắp khi không vào mùa.
17. Merken Chile – Gia Vị Mapuche
Ớt “Cacho de Cabra” được phơi khô và xông khói, nghiền cùng hạt ngò rang. Vị cay nhẹ, khói đậm, lý tưởng để rắc lên thịt nướng, rau củ, thậm chí là… ly margarita muối ớt kiểu Chile.
18. Lovage – Cần Tây Hoang
Có hương như cần tây pha hồi và mùi thảo mộc mạnh. Dùng để ướp khoai tây nướng, làm nước sốt Ý, súp rau củ hoặc salad gạo lứt. Cây này dễ trồng, rất được ưa chuộng tại Bắc Âu.
19. Gochugaru – Ớt Bột Hàn Quốc
Có hai loại: cay và dịu. Là linh hồn của kimchi, thịt nướng bulgogi, tokbokki, canh kimchi jjigae. Gochugaru không chỉ cay mà còn có hương khói, tạo màu đỏ quyến rũ cho món ăn.
20. Pepperberry – Tiêu Núi Úc
Tiêu núi Tasmania có vị cay sâu, hậu ngọt và phức hợp. Dùng cho thịt đỏ, sốt bơ, rau củ nướng. Lá cũng có thể dùng để pha trà hoặc nghiền rắc lên súp lạnh.
Hành Trình Gia Vị – Chạm Vào Ký Ức Vị Giác
Mỗi gia vị trên không chỉ là một nguyên liệu – đó là ký ức, truyền thống và văn hóa gói gọn trong từng muỗng nhỏ. Khi bạn sử dụng chúng, bạn không chỉ nấu ăn – bạn đang kể một câu chuyện. Hãy để căn bếp trở thành bản đồ thế giới, nơi bạn bước chân đến Ethiopia, Nhật, Mexico, hay Úc… mà không cần rời khỏi nhà bếp.
